سامانه اینترنتی شهرستان اسفراین

جاذبه های اسفراین

جاذبه های اسفراین: 

در این قسمت با مناطق حفاظت شده ی شهرستان اسفراین ،رودخانه های اسفراین، درختان کهنسال ،اهمیت و جاذبه ی توریستی، کوههای اسفراین آشنا می شوید

 « کاربر گرامی برای خواندن متن کامل در این مورد روی ادامه ی مطلب کلیک کنید»

مناطق حفاظت شده: اسفراین دارای دو محدوده حفاظتی حیات وحش است که در آن از گونه های گیاهی و حیوانی کمیابی محافظت می شود با محافظت های دقیق به ویژه جلوگیری از شکار غیر قانونی می توان این مناطق را از لحاظ جهانگردی توسعه داد.در این راستا مهمترین کار ایجاد تقاضا برای این عرضه ها است که در واقع نخستین قدم در راه توسعه صنعت جهانگردی به شمار می آید و موجب حیات و توسعه امکانات زیربنایی و ایجاد اشتغال و افزایش ارزش افزوده در این بخش می شود.

مناطق‌ حفاظت‌شده‌ زندگی‌ انسان‌ را غنی‌ می کنند زیرا امکاناتی‌ برای‌ دیدن‌ و الهام‌ گـرفـتن‌ از طبیعت‌ ایجاد می کنند این‌ مناطق‌ درمانی برای‌ فشارهای‌ اجتماعی‌ ، منبعی‌ برای تجدید نیروی‌ ذهنی‌، فیزیکی‌ و روحی‌ می باشند. ‌چشم‌انداز یک‌ تنوع‌ آرامش‌ بخش‌ و محلی‌ برای‌ یادگیری‌ و شناخت ‌می باشند...

  منطقه حفاطت شده ساریگل:

پارک ملی و منطقه حفاظت شده ساریگل که قسمت شمالی آن جزء حوضه بیدواز محسوب می شود. از سال 1352 عملا تحت حفاظت قرار گرفته است. این منطقه در حال حاضر به عنوان یکی از غنی ترین مناطق زیستی و با ارزش کشور به شمار می رود.

منطقه ساریگل در تاریخ بیستم شهریورماه1353 به موجب مصوبه شماره 47 مورخ 20/9/52 با عنوان منطقه حفاظت شده شاه جهان رسما تحت حفاظت سازمان حفاظت محیط زیست قرار گرفت.

پس از انقلاب از منطقه حفاظت شده شاه جهان به منطقه حفاظت شده ساریگل تغییر نام داد و از آذر ماه 1381 به موجب اصلاحیه مصوبه شماره99 مورخ 21/6/81 شورای عالی حفاظت محیط زیست به دو منطقه با عنوان پارک ملی ساریگل و منطقه حفاظت شده ساریگل تقسیم شد (محدوده امن منطقه حفاظت شده ساریگل به پارک ملی ارتقاء داده شد)

از آن تاریخ تاکنون شاهد تحولات مثبتی در روند افزایش گونه های گیاهی و جانوری بوده، به گونه های که امروز یکی از مناطق شاخص نه تنها در استان بلکه در سطح کشور می باشد.

بر اساس مصوبات جاری 20درصد هر یک از مناطق حفاظت شده به منظور تامین امنیت بهتر و حفظ ارزشهای اکولوژیکی آن تحت عنوان منطقه امن به طور کامل قرق شده و حفاظت می گردد. بر این اساس در سال 1357 منطقه ساریگل با وسعت تقریبی 8000 هکتار مشخص و مورد تصویب قرار گرفت.

حدود 14 سال قرق و حفاظت کامل این منطقه سبب رشد و غنای طبیعی آن گشته و به همین دلیل در سال 1381 به خاطر ویژگی های با ارزش اکولوژیکی آن به سطح پارک ملی ارتقاع یافت. و در حال حاضر به همین نام تحت کنترل و مدیریت می باشد.

رودخانه های اسفراین

  حوضه آبریز اسفراین در شمال حوضه مرکزی در طول جغرافیایی56درجه و 45 دقیقه الی 58و6دقیقه شرقی و عرض جغرافیایی 36درجه و 33 دقیقه شمالی واقع است. این حوضه از شمال به خط الراس ارتفاعات شاه جهان و آلاداغ، از شرق به کوههای قوچ خوار، از جنوب به تپه ماهورهای حد فاصل دشت اسفراین و جوین یعنی رشته کوههای اسفراین یا هرده جوین و از غرب و شمال غرب به دشت جاجرم محدود است.

رودخانه‌ها بهترین بروشور جاذبه‌هاهستند، تقریبا هیچ جاذبه طبیعی و تاریخی در ایران وجود ندارد که در حاشیه آن رود یا چشمه ای نباشد. شناخت منابع آبی در یک منطفه یعنی شناخت جاذبه های آن. شاید اگر بخواهیم نشانی جاذبه های طبیعی و گردشگری یک منطقه را بیابیم آگاهی از منابع آبی آن منطقه کافی باشد. هیچ باغ و جنگلی وجود ندارد که کنارش چشمه ای نباشد. هرجا آب جاری باشد زندگی جریان دارد. طبیعت و لذت و گردش سفر نیز همین طور. یکی ازشهرستانهایی که موقعیت جغرافیایی آن نمونه بارزی از ارتباط آب و سرسبزی طبیعت است اسفراین است. این شهرستان به علت موقعیت کوهستانى و ارتفاعات پربرف داراى رودهاى متعدد فصلى و دائمى است.کل تخلیه آبهای سطحی منطقه حدود355 میلیون کیلومتر است.

- رودخانه بیدواز:

این رود از دامنه های جنوبی آلاداغ (رشته شاه جهان)در محلی به نام تخته میرزا که سرشاخه های اصلی این رودخانه ازاین محل به سمت شرق جریان می یابدو در محل روستای سرخ قلعه متوجه جنوب غربی شده، پس از دریافت شاخه های متعددی از ارتفاعات قله شاه جهان در جهت شمال شرقی - جنوب غربی جریان می یابد و مسافتی حدود 60کیلومتر را طی می کند و از شمال وارد دشت می شود. پس از عبور از اسفراین در اراضی کشاورزی روستاهای حومه شهر محومی شود، ولی مازاد آب آن در فصل پر آبی و طغیانهای سیلابی از طریق به قره سو می پیوندد. این رودخانه دائمی است و آب آن شیرین و برای مصارف شرب و کشاورزی مناسب است. وسعت کل حوضه آبریز این رودخانه515.2 کیلومتر مربع است و متوسط حجم جریان سالانه آن بالغ بر 42/26میلیون متر مکعب است .

- رودخانه روئین:

این رود هم دارای جریان سطحی دایمی است. حوضه آبریز این رودخانه در کوهستان شمال اسفراین گسترش دارد. رودخانه روئین از به هم پیوستن دو شاخه فرعی به نامهای روئین و کلات به وجود می آید. جاده اسفراین- بجنورد در بستر و در جوار آن قرارگرفته است.

وسعت کل حوضه آبریز این رودخانه تا محل ایستگاه عراقی 215 کیلومتر مربع است و متوسط آب سالانه آن 17 میلیون متر مکعب گزارش شده است. آب این رود خانه برای مصارف شرب و کشاورزی مناسب است .

- رودخانه قره سو:

این رودخانه از ارتفاعات قوچ خوار و دشت صفی آباد واقع در جنوب شرق در جهت شمال غرب جریان کلیه جریانهای سطحی و زیرزمینی حوضه توسط این رودخانه زهکشی شده و از طریق کال ابریشم به کویر خوار توران و کویر مرکزی می ریزد.

- کال گرماب:

این کال از دامنه ارتفاعات شاه جهان، کوههای قوزی و کلارد شروع شده و پس از مشروب کردن روستاهای مسیر به دشت صفی آباد می ریزد. وسعت حوضه این کال تا ورود به دشت 270 کیلومتر مربع است. این رود جزء رودخانه های فصلی است.

- رودخانه سرخ آب:

این رودخانه کلیه جریانهای سطحی و زیرزمینی و دشت صفی آباد را زهکشی نموده و در مسیر جنوب شرقی- شمال شرقی در رشته کوههای اسفراین جریان می یابد علاوه بر جریانات سطحی اتفاقی، سیلابها و رواناب ها، بدلیل بستر غیر قابل نفوذ رسی این رودخانه، زهکشی آب دشت صفی آباد را نیز انجام می دهد. بدلیل شور بودن این رودخانه به آن کال شور اسفراین هم می گویند، به استثناء جریانات اتفاقی که قابل استفاده است

 درختان کهنسال ،اهمیت و جاذبه ای توریستی

درختان کهنسال (میراثی تاریخی و جاذبه طبیعی):

درختان کهنسال یا دیرزیست در هرکشور، جزو مهمترین ذخایر ژنتیکی گیاهی آن کشور محسوب می شوند و ارزش شناخت و حفظ این منابع از دیدگاه علمی، تاریخ طبیعی و حتی به عنوان میراثی فرهنگی قابل ارزیابی است

لازم به یاد آوری است تعداد درختان کهنسال این شهرستان بیش از موارد نام برده است که مطالعه و بررسی بیشتری می طلبد.

درختان کهنسال در طول هزاران سال، موانع اکولوژیک و تنش های نامساعد اقلیمی و محیطی متعدد را پشت سرگذاشته و همچنان به زندگی خود ادامه می دهند. به رغم این که هرساله تعدادی از این ذخایر ارزشمند ملی به دلیل غفلت و ناآگاهی و به ندرت توسط عوامل طبیعی آسیب می بینند، لزوم تحقیقات و پژوهش های علمی هرچه بیشتر بر روی آنها احساس می شود.

البته هم اکنون یک گروه تحقیقاتی اکوفیزیولوژی و بیوتکنولوژی شاخص های ژنتیکی و فیزیولوژیکی درختان کهنسال ایران را بررسی می نماید ولی به دلیل ابعاد وسیع اهمیت این درختان، تحقیقات هر چه بیشتر و گسترده تر و سرمایه گذاری های وسیع تر اجتناب ناپذیر است چرا که امروزه اهمیت درختان و نقش آنان در تنوع زیستی، توسعه پایدار، حفظ آب و خاک، مبارزه با گسترش بیابان ها، اکوتوریسم و ایجاد فرصت های اشتغال تفرجی، مقابله با بلایای طبیعی و دهها موضوع دیگر انکارناپذیر است و محدودیت های بنیادی سرزمین ایران و به تبع آن شهرستان اسفراین از لحاظ تولید بیولوژیک و محدودیت های اقلیمی جغرافیایی ایجاب می کند، با پژوهش های لازم، از گونه های کهنسال جهت تکثیر و حفظ بخشی از ذخایر ژنتیکی کشور استفاده شود و این درختان علاوه بر نقشی که می توانند در احیای جنگل های مخروبه در برداشته باشند، به عنوان یکی از جاذبه های اصلی میراث طبیعی گردشگری اسفراین، شمار عظیمی از گردشگران طبیعت یا اکوتوریست ها را می توانند به خود جلب کنند.

از سویی ویژگی های اقلیمی نیمه خشک ایران و کمبود منابع آبی در کشور و از سوی دیگر آیین کهن و فرهنگ دیرپای ایرانیان است که در آن درخت به عنوان یکی از نمادهای ظهور اراده خدای یکتا روی زمین از احترام ویژه ای برخوردار بوده است.

در آیین میترائیسم یا مهرپرستی که پیش از ظهور زرتشت در ایران رواج داشت، درختان بسیار مقدس بوده اند. در فرهنگ کهن ایرانی و دین زرتشت، هر آن چه که داده خدا است، پاک و دوست داشتنی است و بنابر اعتقاد ایرانیان نعمت های موجود در جهان هستی، به عنوان بخشش خدایی، درخور حمایت هستند و به همین دلیل همه مردم در مقام امانت دار باید در حفظ این مواهب طبیعی بکوشند. در فرهنگ ایرانی زرتشتی، ایزدان یا فرشتگان به عنوان آفریده اهورامزدا (خدای یگانه) حامی و پشتیبان عناصر و پدیده های طبیعی به شمار می رفتند، از جمله امرداد که به عنوان فرشته جاودانگی و بی مرگی در عالم جسمانی، نگهبانی نباتات و روییدنی ها از جمله درختان را بر عهده دارد. در یسنای گات های زرتشت هم بر اهمیت سبز نگاه داشتن جهان تاکید شده است. بی گمان آبادی جهان، تندرستی و فراخ روزی می آورد. خدای دانا، جهان را با همه نعمت های آن، برای زندگی و شادی داده است. آدمیان، امانت دار جهان و طبیعت اند و برابر قانون اشا، باید جهان را سبز و آباد نگاه دارند و بهتر و نیکوتر کنند. ایرانیان حتی درختان را تجسم انسان های نیکوکاری می دانستند که پس از مرگ به درخت تبدیل شده اند تا زندگی جاوید پیدا کنند. براین اساس حتی در اوستا، آسیب رساندن و قطع درختان، گناهی بزرگ است که هر کس این عمل نکوهیده را انجام دهد باید منتظر پیشامد ناگواری برای خود یا نزدیکانش باشد.

برای ایرانیان تمامی درختان به ویژه درختان چنار و سرو از احترام ویژه ای برخورداربوده اند، به گونه ای که حتی بسیاری عقیده داشتند که زرتشت درخت سرو را از بهشت به ایران آورده است. به همین روی می بینیم، درختان کهنسال چند هزار ساله در جای جای ایران هنوز جنبه تقدس خود را حفظ کرده اند.

از کهن ترین درختان دیرزیست اسفراین می توان به نمونه های زیر اشاره کرد:

1- درخت ارس روستای شور در22 کیلومتری شهر اسفراین یکی از کهنسال ترین درختان ایران به شمار می رود با قدمت حدود 2500 سال

2- سرو خمره ای کشتان روبروی پادگان سپاه شهر اسفراین با قدمت حدود 1700سال

3- سرو خمره ای کبوتر خانه در حدود 5 /1 کیلومتری شهر اسفراین با قدمت حدود 1500سال

4- ارس روستای عراقی در 21 کیلومتر اسفراین با قدمت بیش از1000سال

5- درخت ارس روستای سرچشمه در فاصله 34 کیلومتری شهر اسفراین با قدمت 1000 سال

6- چنار سوخته اسفراین در روستای حسن آباد در فاصله5/1 کیلومتر ی شهر اسفراین با قدمت 800 سال

7- چنار مسجد قلعه نو واقع در داخل شهر اسفراین با قدمت 800 سال

8- چنار روستای توی واقع در روستای توی در فاصله 42 کیلومتری اسفراین با قدمت 800 سال به علت عدم حفاظت در سال 1382 یکبار به آتش کشیده شده است.

9- چنار روستای زاری در فاصله 39 کیلومتری شهر اسفراین با قدمت 800 سال که به علت عدم محافظت در تاریخ 22/11/83 به آتش کشیده شده و خشک گردیده است.

10- چنارهای روستای روئین در فاصله 28 کیلومتری شهر اسفراین (3درخت) با قدمت 600 سال، بزرگی تنه این درختان دیدنی است.

11- درختان ارس کوههای سالوک در فاصله 50 کیلومتری شهر اسفراین با قدمت بیش از 800 سال

کوههای اسفراین

مهمترین کوهها وارتفاعات این شهرستان عبارتند از:

1- رشته کوههای آلاداغ:

کوههای آلاداغ با جهت شمال غربی - جنوب شرقی مساحت قابل توجهی از شهرستان را به خود اختصاص داده اند. این کوهها از طریق کوه کورخورد که در منتهی الیه غربی خراسان شمالی قرار گرفته است، به شاه کوه متصل می شود(مرز آن با واحد البرز گردنه خوش ییلاق می باشد )آلاداغ رشته طویلی است که طول آن حدود 170کیلومتر است و در بین کوه کورخورد در غرب و بینالود در شرق قرار گرفته است آلاداغ در شمال توسط دره اترک محدود می شود، در جنوب به طرف اسفراین و جاجرم پایین می آید. مرتفع ترین نقطه آن به ارتفاع 3032 مترکه بخش مرکزی این رشته می باشد، در قله شاه جهان شرق اسفراین قرار گرفته است .آلاداغ در برخورد با بینالود کم ارتفاع می گردد و جاده ای که قوچان را به سبزوار متصل می کند حد فاصل این دو رشته کوه را تعیین می کند.

در شهرستان اسفراین این مجموعه کوهستانی به نامهای مختلف خوانده می شود، که از غرب به شرق شامل کوههای سالوک، سیاه خانه، کوههای روئین، جاج، تخته میرزا، البلاغ، کرکزو و شاه جهان است. این ارتفاعات در بین خود دره های متعددی را به وجود می آورد که در ادامه فصل به توضیح آنها خواهیم پرداخت.

2- رشته کوههای اسفراین(هرده جوین):

این رشته کوه در جنوب اسفراین واقع است، خط الرس این ارتفاعات اسفراین را از منطقه جوین جدا کرده، دارای ارتفاع کمی بوده و در جهت موازی با کوههای آلاداغ کشیده شده است. مهمترین قله این مجموعه کوهستانی 1353مترارتفاع دارد.

در شمال این کوه، رود کال شور اسفراین (قره سو) از جنوب شرق به شمال غرب کشیده که آبهای سطحی دامنه های شمالی را جمع آوری کرده و در جنوب آن کال شور جوین، آبهای دامنه های جنوبی آن را زهکشی می کند. دشت های صفی آباد و میاندشت در شمال این رشته کوه قرار گرفته اند.

3- کوههای هرده اسفراین:

شامل یک رشته فرعی کم ارتفاع در جهت شمال غرب - جنوب شرق می باشد که دشت اسفراین را از دشتهای صفی آباد و میاندشت جدا می کند و در انتهای این رشته کوه ، دشت اسفراین با میاندشت به هم متصل شده و یکپارچه می شوند. در همین نقطه رودخانه های بیدواز، بلقیس، کال جلوگیر، کال بگوری به کال شور اسفراین (قره سو) می پیوندند. آنچه در رابطه با ارتفاعات اسفراین چشمگیر و قابل طرح است تفاوت مرفولوژی دو دامنه شمالی (پشت به آفتاب )و جنوبی(رو به آفتاب)این رشته کوههاست. بدین ترتیب که دامنه های شمالی معمولا دارای شیب کم و پوشش گیاهی انبوه است و تجمع خاک در آن دیده می شود و بعضا به زمین همواری می مانند که به پرتگاههایی در جنوب منتهی می شوند. بر خلاف آن دامنه های جنوبی به صورت تند و دارای شیب زیاد و بعضا دارای پرتگاهها و دیواره های بلند می باشند که به آسانی قابل عبور نمی باشند .

دامنه های جنوبی به دلیل دریافت انرژی گرمایی بیشتر و در نتیجه رطوبت نسبی کمتر از پوشش گیاهی مناسبی برخوردار نبوده و این مسئله باعث فرسایش خاکها و شتشوی آنها گردیده است،در صورتی که در دامنه های شمالی به دلیل عملکرد تکتونیک در رابطه با شیب لایه ها و کمتر بودن تابش آفتاب و درنتیجه با لابودن میزان رطوبت پوشش گیاهی مستعد شده که این امر باعث حفظ خاکدر مقابل عوامل فرسایش شده است.

کوهستانها و جاذبه های آنها:

نواحی کوهستانی در فصل های مختلف مکانی مناسب برای کسانی است که علاقه دارند مدتی را دور از هیاهوی شهر در دامنه های کوهستانی و دره های خوش آب و هوا سپری کنند. از این نظر در ایام تعطیل به ویژه در تابستان نواحی کوهستانی مردم را به سوی خود جلب می کنند وآبادیهای کوهستانی به عنوان گردشگاههای تابستانی مملو از جمعیت می شوند. پوشش برفی کوهستانها در دوره سرد سال،چهرهای دلفریب به ارتفاعات بخشیده وچشم اندازهایی زیبا به نمایش در می آورد.

کوه مهمترین کانون اکولوژیکی کره زمین است، کوهها اکوسیستم زندگی انسان و طبیعت است، کوهها سرچشمه حیاتی‌ترین ماده زندگی (آب) است.

فتح کوهها، پای گذاشتن ظاهری انسان بر قله است، فتح کوه یعنی با کوه زیستن و مسالمت‌آمیز با منابع تولیدی آن در هم آمیختن، فتح کوه همان مدیریت علمی و مسئولانه از منابع است.

توسعه، ثمرة تحول فکری است و تحول فکری به میزان تحقیق، مطالعه، تفکر و تغییرات در رفتار انسان بستگی دارد و زمانی که تحول و تغییر فکر در انسان ایجاد شد، زندگی را با ابعاد مختلف می‌نگرد و محیط پیرامون را جزو زندگی خود می‌داند. هر چند توسعه و برنامه‌های توسعه به صورت علمی جدید به نظر می رسد، اما انسان توسعه یافته در جامعه کنونی کسی است که دائماً برای افزایش کیفیت زندگی تلاش کند و اشتیاقش به تأمین نیازها و تحقق اهدافش بیشترشده و پایداری توسعه هم برای تأمین و تضمین رفاه مادی و معنوی انسان است.

توسعه پایدار مقوله‌ای جدید در مباحث علوم اجتماعی است که در سالی 1970 مطرح شد و بیشتر معطوف به حفاظت از محیط زیست و ملاحظات زیست محیطی در توسعه بود. اما پایداری توسعه، همه جنبه‌های زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را در بر می گیرد. در واقع توسعه پایدار همان مدیریت و حفاظت از منابع پایه طبیعی ازجمله جنگل، مرتع، خاک، رودها، آب وکوهها است. اکنون توسعه پایدار برای حراست و حفاظت از محیط زیست حیوانی، گیاهی و انسانی مطرح است تا نیازهای موجودات زنده رفع شده و در جوامع انسانی هم عدالت و برابری برقرار گردد، طوری که تعادلهای اکولوژیکی و زیست محیطی ناپایدار نگردد.

نگرش، بینش و رفتار مبتنی بر پایداری منابع و سرمایه‌های طبیعی و بهره‌برداری علمی و مسئولانه انسان در هر جامعه‌ای پیشرفتهای تکنولوژیک را با پایه‌های اکولوژیک آشتی می دهد و نیازهای حال و آینده بشر را به طور مستمر و رضایتبخش تضمین می کند. منابع غیر قابل تجدید (سوخت فسیلی، معادن و کوهها)، منابع پایدار (خورشید، باد و... ) و منابع تجدید شونده طبیعی فراوان در اختیار انسان است و در میان آنهاکوهها مهمترین منبع اکولوژیکی در کرة زمین است. کوهها برای هر منطقه و جامعه‌ای اهمیت خاصی دارد.

آب یکی از منابع حیاتی کره زمین است که همه اشکال زندگی متکی به آن است و زندگی بر محور آن می‌چرخد. بدیهی است که کوهها، سرچشمه منابع آب می‌باشند و اگر بدانیم که تقریباً 100% رودهایی از که از کوههای اسفراین سرچشمه می گیرند شیرین می باشند. باید به اهمیت استراتژیک این منبع امنیت غذائی پی ببریم.

کوههای اسفراین جلوه‌ای از زیبائی های پروردگار است .در ترکیب رود، جنگل، پرندگان، حیوانات، چشمه ها و آبشارها، صخره ها و دره ها، برف، جنگل، بستر بسیار مناسبی برای خدمات اکوتوریسم و توسعه صنعت توریسم جهت شکوفایی فعالیتهای اقتصادی و توسعه اشتغال در شهرستان اسفراین است.

منبع: http://0572.blogfa.com

لیست کل یادداشت های این وبلاگ

تولدت مبارک باشه
[عناوین آرشیوشده]